Nhạc sĩ Vũ Thành An nổi bật ở miền Nam từ thập niên 60, với dòng nhạc thất tình, lãng mạn, đắm mê với những ca từ lấp lánh. Những điều đó đã làm nên một Vũ Thành An riêng biệt không lẫn lộn với bất cứ nhạc sĩ nào cùng thời.
Bạn đang xem: Này em hỡi con đường
Đặc biệt khi nhắc đến những ca khúc không tên là công chúng sẽ biết đó là nhạc của Vũ Thành An. Trong số các bài không tên của ông, có lẽ bài Không Tên Cuối Cùng được nhiều người ái mộ nhất.
Nhớ em nhiều nhưng chẳng nóiNói ra nhiều cũng vậy thôiÔi đớn đau đã nhiều rồiMột lời thêm càng buồn thêmCòn hứa gì?
Biết bao lần em đã hứaHứa cho nhiều rồi lại quênAnh biết tin ai bây giờNgày còn đây người còn đâyCuộc sống nào chờ
Này em hỡiCon đường em đi đóCon đường em theo đóSẽ đưa em sang đâu
Mưa bên chồng, có làm em khóc, có làm em nhớNhững khi mình mặn nồng.
Này em hỡiCon đường em đi đó,Con đường em theo đóĐúng hay sao em?
Xa nhau rồiThiên đường thôi lỡCho thần tiên chấp cánhXót đau người tình si
Suốt con đường ai dìu lốiHãy yêu nhiều người em tôiXin gửi emMột lời chào, một lời thương, một lời yêuLần cuối cùng…
Khi ta mới quen nhau, em đã nhiều lần nói anh hãy viết một ca khúc để kỷ niệm mối tình của chúng mình. Thế nhưng anh cứ lần lữa hoài không viết. Một hôm em đã phải nhỏ những giọt nước mắt mà nói: “anh không yêu em sao mà không chịu viết?”. Và một buổi chều mùa xuân 1965, trên chuyến xe từ Vũng Tàu về Saigon, một dòng âm thanh vang lên trong đầu và anh đã viết xuống: Bài ca anh hứa cho em bấy lâu nay vẫn còn dang dở…
Anh đưa bài hát cho anh Nguyễn Đình Toàn xem, lúc ấy tụi anh cùng làm việc chung với nhau tại Đài phát thanh Saigon. Anh Toàn nói để anh ấy viết lời cho bài hát anh muốn dành tặng em. Thế là “Tình khúc thứ nhất” lời Nguyễn Đình Toàn – nhạc Vũ Thành An ra đời.
“Tình vui theo gió mây trôiÝ sầu mưa xuống đờiLệ rơi lấp mấy tuổi tôiMấy tuổi xa người
Ngày thần tiên em bước lên ngôiĐã nghe son vàng tả tơiTrầm mình trong hương đốt hơi bayMong tìm ra phút sum vầy
Có biết đâu niềm vui đã nằm trong thiên taiNhững cánh dơi lẻ loi mù trong bóng đêm dàiLời nào em không nói em ơiTình nào không gian dốiXin yêu nhau như thời gian làm giông bão mê say
Lá thốt lên lời câyGió lú đưa đường mâyCó yêu nhau xin những ngày thơ ngây
Lúc mắt chưa nhạt phaiLúc tóc chưa đổi thayLúc môi chưa biết dối cho lời…”
Không biết bây giờ em có còn giữ chiếc pin cài áo hình chiếc lá không? Nhưng em có biết không, hình ảnh của nó trên ngực áo em vẫn tồn tại trong tâm khảm anh suốt từ đó đến nay!
Khi anh và anh Toàn hoàn tất bài “Tình khúc thứ nhất” thì tình cờ anh đọc được bài thơ “Em đến thăm anh đêm Ba mươi” trong tập thơ của anh Toàn. Khi đọc tới câu “Xin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em”, anh lập tức nhớ ngay đến em. Hình tượng chiếc lá của chiếc pin cài áo đó chính là bằng chứng tình yêu của anh đối với em. Và anh đã quyết định phổ nhạc bài thơ của anh Toàn,
“Em đến thăm anh đêm Ba mươiCòn đêm nào vui bằng đêm Ba mươiAnh nói với người phu quét đườngXin chiếc lá vàng làm bằng chứng yêu em.
Tay em lạnh để cho tình mình ấmMôi em mềm cho giấc ngủ anh thơmSao Giao Thừa xanh trong đôi mắt ngoanTrời sắp Tết hay lòng mình đang Tết…”
Khi phổ nhạc đến đây, cảm xúc của anh càng mãnh liệt hơn và anh cứ để dòng nhạc tuôn trào một cách tự nhiên. Cứ thế từng câu nhạc, từng câu nhạc vang lên! Anh chỉ kịp ghi lại và để anh Toàn dệt thêm lời cho đoạn nhạc. Nhờ vậy bài hát “Em đến thăm anh đêm Ba mươi” được trọn vẹn.
“Tháng ngày đã trôi qua tình đã phôi pha người khuất xachỉ còn chút hương xưa rồi cũng phong ba rụng cùng mùa
Dòng sông đêm hồn đen sâu thao thứcngàn vì sao mọc hay lệ khóc nhau
đá buồn chết theo sau ngày vực sâurớt hoài xuống hư không cuộc tình đau…”
Mối tình của chúng ta chỉ đẹp trong những ngày tháng đầu, nhưng rồi…
“Tình vui trong phút giây thôiÝ sầu nuôi suốt đời…”
Lời này được anh Toàn viết khi tình chúng mình đang thắm, đã như lời dự báo cho những điều chẳng lành sẽ đến.
Quả thật, cuộc tình của chúng ta sau đó lại gặp những trở ngại cố hữu. Ngăn cách về tuổi tác, ngăn cách về học vấn, ngăn cách về địa vị xã hội… Anh không thể hiểu làm sao em có thể yêu được anh, một chàng trai thua em một, hai tuổi, học thua em mấy lớp và nhất là tương lai còn quá xa…
“Thì xin giữ lấy niềm tin dẫu mộng không đền
Dù trời đem cay đắng gieo thêmCũng xin đón chờ bình yênVì còn đây câu nói yêu emÂm thầm soi lối vui tìm đến…”
Việc gì phải đến đã đến! Gia đình ngăn cấm không cho em liên lạc với anh nữa! Ban đầu em nhất quyết chống lại. Những giọt nước mắt của em rơi trên những lá thư tình dài đã cho anh biết tình yêu của em là có thật. Nhưng rồi em cũng phải buông xuôi, đầu hàng nghịch cảnh,
Anh đã thảng thốt cất tiếng kêu than khi em đột ngột chấm dứt liên lạc. Nhiều lần em đã hẹn rồi không đến. Biết bao lần em đã hứa, hứa cho nhiều rồi lại quên, anh dường như đoán biết đươc những gì đang xảy ra. Trong thời gian chúng ta yêu nhau, nhiều buổi tối anh gọi điện thoại tới nhà em hàng giờ để nói chuyện, cho nên sau một thời gian em lánh mặt, một buổi tối kia anh đã gọi và lần này em lại nói một câu tiếng Pháp: “Une fois pour totes” (Một lần cho tất cả – Once and for all). Có nghĩa cuộc nói chuyện đó sẽ là lần cuối giữa hai đứa. Anh đã nghẹn lời và không thể nói được một lời gì nữa.
Xem thêm: Miếng Dán Màn Hình Điện Thoại Bao Nhiêu Tiền, Miếng Dán Màn Hình Điện Thoại
Em đã ra đi để lại trong anh một nỗi đau đớn không nguôi. “Anh biết tin ai bây giờ…”
Em đã như thần tiên đến với anh;
“Thần tiên gẫy cánh đêm xuânBước lạc sa xuống trầnThành tình nhân đứng giữa trời khôngKhóc mộng thiên đường
Ngày về quê xa lắc lê thêTrót nghe theo lời u mêLàm tình yêu nuôi cánh bay điNhưng còn dăm phút vui trần thế”
Và rồi em đã bỏ anh ra đi:
“Xa nhau rồi, thiên đường thôi lỡ,cho thần tiên chắp cánh xót đau người tình si…”
“Bài không tên cuối cùng” đã được viết trên quãng đường rất ngắn chưa được một cây số từ trường Luật về nhà anh ở Trần Quý Cáp đoạn gần ngã tư Lê Văn Duyệt và anh đã không sửa một lời nào.
“Nhớ em nhiều nhưng chẳng nóiNói ra nhiều cũng vậy thôiÔi đớn đau đã nhiều rồiMột lời thêm càng buồn thêm, còn hứa gì?
Biết bao lần em đã hứaHứa cho nhiều rồi lại quênAnh biết tin ai bây giờNgày còn đây người còn đây, cuộc sống nào chờ.
Này em hỡi, con đường em đi đóCon đường em theo đó sẽ đưa em sang đâu?Mưa bên chồng có làm em khóc,có làm em nhớ những khi mình mặn nồng.
Này em hỡi con đường em đi đóCon đường em theo đó đúng hay sao em?Xa nhau rồi thiên đường thôi lỡCho thần tiên chắp cánh xót đau người tình si…
Suốt con đường ai dìu lốiHãy yêu nhiều người em tôiXin gửi em một lời chàoMột lời thương một lời yêu lần cuối cùng…”
Em yêu dấu,
Em bỏ đi làm anh hụt hẫng, nhất là không còn biết tin vào ai nữa. Anh đã tin những lời em hứa, thế rồi em bỏ đi. Anh trở thành kẻ mất đức tin không còn biết bấu víu vào đâu. Đức tin là quan trọng nhất của một đời người. Chính đức tin sẽ cho ta hy vọng, có thể giúp ta chịu đựng được những điều phi thường và vượt lên khỏi sự bình thường. Mất đức tin ta sẽ rơi xuống hố thẳm của tuyệt vọng.
Em đã từng muốn anh ghi lại kỷ niệm cho cuộc tình chúng mình. Và anh đã viết nhưng chưa bao giờ nghĩ rằng “Bài không tên cuối cùng” anh đã viết ra trong sự thảng thốt khi em đột ngột bỏ anh đi, sau đó lại được phổ biến rộng như thế! Chắc chắn những lời ca đó đã gây ảnh hưởng đến em. Anh hoàn toàn không muốn như vậy.
25 năm sau, năm 1991, anh đã mừng là có dịp để viết lại những điều anh không nên viết. Anh vẫn mong một lần hỏi chuyện em:
“Nhớ rất nhiều câu chuyện đóNgỡ như là ngày hôm quaÔi ước ao có một ngàyGặp lại em hỏi chuyện em lần cuối cùng
Vẫn con đường, con đường cũVẫn ngôi trường, ngôi trường xưaMưa vẫn bay như hôm nàoNgười ở đâu mình ở đây bạc mái đầu
Này em hỡi con đường em đi đó, con đường em theo đóChắc qua bao lênh đênhBao gập ghềnh có làm héo hắtCó dập tắt mất nét tươi nhuận nụ cười?
Này em hỡi con đường em đi đó,Con đường em theo đó đúng đấy em ơiNếu chúng mình có thành đôi lứaChắc gì ta đã thoát ra đời khổ đau?
Nếu không còn được gặp nữaGiữ cho trọn ân tình xưaxin gửi em lời cầu nguyệnĐược bình yên được bình yên về cuối đời…”
Đúng như vậy, nếu mộng có thành và đời em gắn với mệnh số của anh thì em sẽ phải chịu rất nhiều đau khổ trong nhiều năm. Và biết đâu “Nếu chúng mình có thành đôi lứa, chắc gì ta đã thoát ra đời khổ đau?”
Bây giờ, sau 50 năm hồi tưởng lại, anh vẫn thấy tình yêu anh dành cho em là có thật. Tình yêu đó đã theo anh trên mọi nẻo đường. Tình yêu ấy đã cho anh bay vút lên trời cao và rớt chúi xuống vực sâu. Một lần tình cờ anh được gặp lại em trong chuyến đi sang Paris cùng với Du Tử Lê và Từ Công Phụng năm 1998, tim anh như vỡ trong lồng ngực. Đó có phải là bằng chứng của mối chân tình?
Ngày ấy khi sang tới Paris, anh đã nhờ ban tổ chức liên lạc với anh T.N. là nhà văn quen biết. Qua anh T.N., anh đã đến nhà hàng của em và may mắn là anh cũng được gặp B. – em gái của em. Cô B. đã du học ở Paris từ những ngày chúng ta quen nhau. Anh còn nhớ, anh cũng có mặt hôm gia đình em đưa cô B. ra phi trường Tân Sơn Nhất đi du học. Khi anh T.N. giới thiệu tên anh, cô B. đã nhìn em đầy ý nghĩa và không nói gì. Có lẽ tất cả mọi người đều biết chuyện chúng mình trừ anh T.N. và cô B.
Em đã mời anh ăn bữa cơm do chính nhà hàng của em nấu. Anh ăn rất ít vì cảm xúc khi được gặp lại em khiến bữa cơm rất ngon nhưng cũng trở thành vô vị. Anh có xin phép em chụp mấy tấm hình. Em đồng ý cho anh tha hồ chụp quán ăn nhưng không được chụp bà chủ. Không có bà chủ thì việc chụp hình đâu còn có ý nghĩa gì? Khi ra về, chính anh T.N. đã đưa anh ra trạm Metro. Anh T.N. đã chỉ cho anh Cafe De Flore, nơi gặp gỡ của các văn nghệ sỹ Pháp từ gần trăm năm trước. Đến mùa đông 2015, anh có dịp ghé lại Paris và may mắn thuê được một apartment ở Saint-Germain Des Pres, chỉ đi bộ vài phút là tới quán cafe nổi tiếng này. Anh biết nhà hàng của em cũng ở gần đâu đây, nhưng suốt một tuần lễ không có sự tình cờ nào cho anh được gặp em, mối tình của 50 năm trước! Cuộc gặp gỡ 1998 không những là một dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn anh mà ở ngay trong những người bạn có mặt trong buổi diễn ngày hôm đó. Anh B., một nhà thơ nổi tiếng ở Paris, kể lại là anh ấy đã nhìn thấy những giọt nước mắt của một người đã rơi khi anh đứng hát trên sân khấu..
Từ khi em đi, anh sống trong hụt hẫng, tâm hồn trống rỗng. Anh cố đi tìm quên thực tại! Khi em ra đi cũng là lúc bài tình ca kỷ niệm của cuộc tình chúng ta đã trở nên nổi tiếng bất ngờ. Anh nhận được rất nhiều thư từ các thỉnh giả hâm mộ, trong đó có một lá thư khác đặc biệt suốt một trang giấy chỉ viết toàn tên Vũ Thành An:
vuthanhanvuthanhanvuthanhanvuthanhanvuthanhanvuthanhan….
Và cuối cùng là chữ Vũ Thành An màu đỏ!
Tuy thế, nhưng tim anh vẫn chưa thể nào rung động lại được. Tâm hồn anh lạnh giá, ảm đạm vô cùng đến nỗi anh mang cả nỗi tuyệt vọng vào trong bài hát “Nếu tôi còn yêu được”:
“Nếu tôi còn yêu được một lần thôi cũng vui đờiNếu tôi còn được yêu xin thêm ngày tháng mộngNếu tôi còn yêu được một lần thôi không giữ gìnnói em nghe lời thở than
Dìu nhau, dắt nhau lên rừngCùng nhau sống như cỏ câyQuên mọi người, quên hết cuộc đời, quên luôn mình là người.
Chờ em từ ba mươi nămChờ em chờ như trăm nămTừ kiếp nào ngủ vùiChờ em nhỏ xuống giọt lệ vui…”
