Đầu thay kỉ đồ vật 11, khoanh vùng tây bắc Trung Quốc mở ra một vương vãi triều phong loài kiến có tác động quan trọng, sẽ là vương triều Tây Hạ 西夏, do bởi ở phía tây của triều Tống đề xuất sử hotline là Tây Hạ. Tây Hạ trước sau có tất cả 10 vị hoàng đế, trị nước được 190 năm. Thời kì đầu tồn tại song song cùng với triều Bắc Tống và triều Liêu; thời kì sau chia nạm chân phát với triều nam giới Tống và triều Kim, có mặt cục diện “tam quốc” bắt đầu ở Trung Quốc. Kề bên còn có tổ chức chính quyền Hồi Hột 回鹘, Thổ Phồn 吐蕃, làm cho mối quan hệ giữa các vương triều càng thêm phức tạp, tế nhị. Thủ đô của Tây Hạ là lấp Hưng Khánh 兴庆 (về sau đổi tên là tủ Trung Hưng 中兴, tức nay là tp Ngân Xuyên 银川 khu vực tự trị dân tộc bản địa Hồi Ninh Hạ), dân tộc bản địa chủ thể là Đảng Hạng党项 nằm trong tộc Khương 羌.
Bạn đang xem: Phim tây hạ hoàng triều
1- TỘC ĐẢNG HẠNG DI CƯ
Tộc Đảng Hạng có lịch sử dân tộc lâu đời, là một nhánh của Tây Khương 西羌 thời Hán, “sau thời Nguỵ Tấn, Tây Khương suy yếu, có những lúc thần phục Trung Quốc, có lúc lấn chỉ chiếm rừng núi. Từ sau khoản thời gian họ Chu 周 khử Đãng Xương 宕昌, Đặng Chí 邓至, Đảng Hạng ban đầu hùng khỏe khoắn trở lại. Giới tuyến đường phía đông đến Tùng Châu 松州, phía tây tiếp cận kề Diệp Hộ 叶护, phía nam giới sống thông thường với tộc Khương Thung Tang 舂桑, Mê Tang 迷桑, phía bắc gắn sát với Thổ cốc Hồn 吐谷浑, làm việc vào khoanh vùng thung lũng trải dài hơn 3 nghìn dặm” (1). Thời kì đầu, tộc Đảng Hạnh đa phần phân bố tại thảo nguyên to lớn phía đông nam giới tỉnh Thanh Hải và phía tây bắc tỉnh Tứ Xuyên hiện tại nay. Hiện giờ tộc Đảng Hạng đã có tương đối nhiều bộ lạc, mỗi bộ lạc là 1 trong những họ, trong những số ấy bộ lạc Thác Bạt 拓跋 là mạnh bạo nhất, thời đó tộc Đảng Hạng hãy còn làm việc vào thời gian cuối của làng hội nguyên thuỷ. Đầu thời Đường, thủ lĩnh cỗ lạc Thác Bạt của tộc Đảng Hạng là Thác Bạt Xích trường đoản cú 拓跋赤辞 quy thuận đơn vị Đường và được ban mang lại họ Lí 李. Về sau, vương vãi triều Thổ Phồn ở cao nguyên trung bộ Tây Tạng cường thịnh lên, không chấm dứt mở rộng cụ lực. Tộc Đảng Hạng chịu đựng sức nghiền dưới quyền năng hùng mạnh mẽ của Thổ Phồn quan trọng không thỉnh mong nhà Đường được dời vào sâu bên trong, từ này đã mở màn mang lại cuộc đại thiên di của dân tộc Đảng Hạng. Tự thời trung Đường trở về sau, đại thành phần người Đảng Hạng đã dần dần chuyển đến khu vực phía đông tỉnh giấc Cam Túc, Ninh Hạ và tây-bắc tỉnh Thiểm Tây hiện nay, trên vùng đất bắt đầu này tín đồ Đảng Hạng đã sinh sôi không ngừng. Năm Trung Hoà 中和 đầu tiên nhà Đường (năm 881), thủ lĩnh tộc Đảng Hạng Thác Bạt tư Cung 拓跋思恭 được phong có tác dụng Định nạn Quân ngày tiết độ sứ 定难军节度使, quản ngại lĩnh 5 châu, trị thường trực Hạ Châu 夏州 (nay thuộc thị trấn Tĩnh Biên 靖边 thức giấc Thiểm Tây), 4 châu còn sót lại là: Ngân Châu 银州 (nay thuộc thị xã Mễ đưa ra 米脂 thức giấc Thiểm Tây), tuy Châu 绥州 (nay thuộc thị xã Tuy Đức 绥德 thức giấc Thiểm Tây), Hựu Châu 宥州 (nay thuộc thị trấn Tĩnh Biên 靖边 tỉnh giấc Thiểm Tây), Tĩnh Châu 静州 (nay thuộc thị trấn Mễ bỏ ra 米脂 tỉnh giấc Thiểm Tây), sự thực đã bắt đầu việc cat cứ địa phương. Thời Ngũ đại, tổ chức chính quyền Đảng Hạng Hạ Châu trước sau dựa vào các vương triều sinh hoạt trung nguyên như Lương, Đường, Tấn, Hán, Chu, đồng thời trong các cuộc đấu tranh đã links hoặc phân hoá lực lượng với những phiên trấn lân cận, gia thế không hoàn thành lớn khỏe khoắn (2).
Đầu thời Tống, thủ lĩnh tộc Đảng Hạng quy thuận nhà Tống được ban mang lại họ Triệu 赵. Về sau, thủ lĩnh tộc Đảng Hạng Lí Kế Thiên 李继迁 (Triệu Bảo mèo 赵保吉) bởi phản đối vấn đề nhà Tống trực tiếp quản lí 5 châu cùng đã đổi thân thuộc của thủ lĩnh tộc Đảng Hạng thành bé tin, nên đã đào thoát sang cân nặng Trạch 斤泽 (nay trực thuộc Y xung khắc Chiêu Minh 伊克昭盟 quần thể tự trị Nội Mông), công khai chống lại công ty Tống.Tự biết vây cánh của bản thân chưa đủ, Lí Kế Thiên nhờ vào nước Liêu, được phong làm Hạ quốc vương, trải qua 15 năm giằng co, cuối cùng trở thành mọt hoạ phệ cho nhà Tống, và năm Chí Đạo 至道 vật dụng 3 đơn vị Tống (năm 997), ép nhà Tống phong mang lại ông làm cho Định nàn Quân ngày tiết độ sứ 定难军节度使, vẫn quản ngại 5 châu. Năm Hàm Bình 咸平 đồ vật 5 đơn vị Tống (năm 1002), Lí Kế Thiên lại công chiếm Linh Châu 灵州 (nay là tây nam huyện Linh Vũ 灵武 khu vực tự trị dân tộc bản địa Hồi Ninh Hạ). Năm sau đổi Linh Châu thành đậy Tây Bình 西平, nơi đây biến trung tâm ách thống trị của tổ chức chính quyền mới tộc Đảng Hạng. Sau khi Lí Kế Thiên mất, nhỏ là Lí Đức Minh 李德明 kế thừa vương vị, về đại thể vẫn giao hảo tương hỗ với bên Tống. Công ty Tống hàng năm ban cho một số lớn bạc, lụa, trà, với còn mở thị trường phát triển mậu dịch ở bảo an Quân 保安军 (nay thuộc thị xã Chí Đan 志丹 tỉnh Thiểm Tây). Năm Thiên Hi 天禧 thứ 4 công ty Tống (năm 1020), Lí Đức Minh dời trung tâm kẻ thống trị đến trấn Hoài Viễn 怀远 ở chân núi Hạ Lan 贺兰, đổi tên là Hưng Châu 兴州 (nay là thành phố Ngân Xuyên 银川 khu vực tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ), và dần cải cách và phát triển nơi đây thành một đại đô hội của quanh vùng tây bắc, quyền năng ngày càng bự mạnh. Năm Thiên Thánh 天圣 sản phẩm 6 công ty Tống (năm 1028), Lí Đức Minh sai con là Nguyên Hạo 元昊 dẫn binh công chỉ chiếm Cam Châu 甘州 (nay là Trương Dịch 张掖 tỉnh giấc Cam Túc), Lương Châu 凉州 (nay là Vũ Uy 武威 tỉnh Cam Túc). Chẳng bao lâu, Qua Châu 瓜州 (nay là thị xã An Tây 安西 tỉnh giấc Cam Túc), Sa Châu 沙州 (nay là Đôn Hoàng 敦煌 tỉnh giấc Cam Túc) cũng mang lại đầu hàng. Như vậy, chính quyền Đảng Hạng của Lí Đức Minh lại sở hữu trọn hiên chạy Hà Tây 河西, đặt nền móng kiến lập cửa hàng cho bản đồ Tây Hạ.
2- TÂY HẠ LẬP QUỐC VÀ PHÁT TRIỂN
Thời Nguyên Hạo 元昊, tiềm năng Tây Hạ vô cùng hùng mạnh, đk kiến lập vương triều ngày dần chín mùi, Nguyên Hạo lại sở hữu hùng tài đại lược, sớm lời khuyên chủ trương “anh hùng bắt buộc làm vương bá”. Nguyên Hạo không xong xuôi sáng tạo, chọn thực hiện một hệ thống chính trị, quân sự, văn hoá, thực hiện chính thức hoạt động sẵn sàng cho bài toán lập quốc. Ông ta bỏ họ Lí chúng ta Triệu cơ mà nhà Đường đơn vị Tống ban cho, đổi sang họ Nguy Danh 嵬名, thay thương hiệu tự xưng là “Ngột Tốt” 兀卒 (tiếng Tây Hạ có nghĩa là “hoàng đế”); tôn vinh phong tục dân tộc; trí tuệ sáng tạo văn tự, phiên dịch khiếp điển; tế bào phỏng cơ chế của trung nguyên tùy chỉnh cấu hình quan chế; hoàn thành xong thủ phủ, đổi Hưng Châu thành bao phủ Hưng Khánh 兴庆; ra mức độ chỉnh đốn quân đội, đặt ra Giám quân ti vào địa phận của mình. Nguyên Hạo còn liên tiếp dùng binh đối với Bắc Tống, Thổ Phồn, Hồi Hột, tiến một cách mở rộng bản đồ, cai quản lí một quanh vùng rộng lớn đại phần tử Cam Túc, Ninh Hạ, phía tây Nội Mông cùng phía đông Thanh Hải hiện tại nay, trở thành quyền lực thứ 3 1-1 với Tống, Liêu. Năm Bảo Nguyên 宝元 đầu tiên nhà Tống (năm 1038, tức năm Thiên Thụ Lễ Pháp Diên Tộ 天授礼法延祚 đầu tiên nhà Tây Hạ), Nguyên Hạo lập bầy nhận sách, thỏa thuận lập quốc xưng đế, để quốc hiệu Đại Hạ 大夏, tức Tây Hạ, công khai dâng biểu với đơn vị Tống. Bên Tống ko thừa nhận địa vị của Nguyên Hạo, so với Tây Hạ không ngừng dùng binh, hai bên phát sinh hầu hết trận cuộc chiến tại Tam Xuyên Khẩu 三川口 (nay là tây bắc Diên An 延安 tỉnh giấc Cam Túc), Hảo Thuỷ Xuyên 好水川 (nay là phía bắc thị trấn Long Đức 隆德 quần thể tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ), Định Xuyên Trại 定川寨 (nay là tây-bắc Cố Nguyên 固原 khu tự trị dân tộc bản địa Hồi Ninh Hạ), nhà Tống phần đông bị thảm bại. Từ bỏ đó, vấn đề phòng thủ quân sự và hiệp thương chính trị giao quẹt tiến hành; trải trải qua không ít lần thương lượng, nhà Tống không đủ sức chinh phục Tây Hạ; Tây Hạ về tài bao gồm cũng khó khăn khăn, dân nhân cũng cùng cực cạnh tranh tiến binh tiến công trung nguyên. Phía hai bên đã tiến hành thoả thuận, Tây Hạ xưng thần với công ty Tống, công ty Tống vượt nhận vị thế thức tế của Tây Hạ, tưng năm ban mang lại Tây Hạ các rất bạc, lụa, trà. Nguyên Hạo làm nhà vua 11 năm, sau vị cung định nội loạn bị làm thịt chết, được truy hỏi là Cảnh Tông 景宗.
sau khi Nguyên Hạo mất, vương triều Tây Hạ đối mặt với cục diện chủ yếu trị nhà vua còn nhỏ, ngoại thích chuyên quyền. Bé Nguyên Hạo là Lượng Tộ 谅祚 còn nằm trong tả vẫn lên ngôi, mẫu mã hậu là 1 trong Tạng thị 没藏氏 và cậu là 1 trong Tàng Ngoa Bàng 没藏讹庞 nắm thiết yếu quyền, cùng rất nhà Tống có lúc hoà thời gian đánh. Khi lượng Tộ 14 tuổi, bên dưới sự ủng hộ của triều thần sẽ giết Một Tạng Ngoa Bàng bởi có thủ đoạn cướp ngôi, bước đầu thân chính. Lượng Tộ tại vị 19 năm, sẽ là Nghị Tông 毅宗. Lượng Tộ mất, bé là Bỉnh hay 秉常 cũng lên ngôi từ thời gian nhỏ, chủng loại hậu là Lương Thị 梁氏 và cậu là Lương Ất Mai 梁乙埋 ráng lấy câu hỏi triều chính. Bỉnh thường 16 tuổi thân chính, nhân bởi muốn tìm hiểu nhà Tống xin sáp nhập, không giống với chính kiến của Thái hậu nên đã biết thành cầm tù đọng ở đậy Hưng Khánh. đơn vị Tống vượt cơ đem đại quân của ngũ lộ tấn công Tây Hạ, ở đầu cuối vì do chỉ đạo sơ suất phải đã thất bại. Năm Đại An 大安 sản phẩm 8 đơn vị Tây Hạ (năm 1081), Tống với Hạ lại phạt sinh cuộc chiến tranh tại thành Vĩnh Lạc 永乐 (nay là phía tây thị xã Mễ chi 米脂 thức giấc Thiểm Tây), quân Tống lại tổn thất thảm hại. Bỉnh thường xuyên tại vị được 19 năm, đó là Huệ Tông 惠宗. Con Bỉnh hay là Càn Thuận 乾顺 3 tuổi lên ngôi, mẫu mã hậu là Lương thị 梁氏 (cháu gái của người mẹ Bỉnh Thường) và cậu là Lương Ất Bô 梁乙逋 (con của Lương Ất Mai) siêng quyền. Sau 15 năm, Càn Thuận thân chính, hôn phối với Liêu. Năm Nguyên Đức 元德 thứ 4 (năm 1122), Kim khử Liêu, Tây Hạ theo Kim, đồng thời trong trận chiến tranh Kim khử Liêu tấn công Tống, Tây Hạ được lợi, quá cơ mở rộng phiên bản đồ. Càn Thuận tại vị 53 năm, chính là Sùng Tông 崇宗. Bố triều thời gian này, mẫu mã đảng siêng quyền, khiến cho làn sóng mâu thuẫn giữa tôn thất Tây Hạ cùng hậu tộc rứa nhau nổi dậy, đôi khi theo sự tranh giành quyền lợi và nghĩa vụ trong nội bộ ách thống trị thống trị vẫn nhiền lần vạc sinh tranh đấu nghiêm trọng giữa “Phiên lễ” 蕃礼 và “Hán lễ” 汉礼. Quy trình tiến độ này, kinh tế tài chính Tây Hạ lại sở hữu sự phát triển mới; quan hệ tình dục mậu dịch qua lại thân Tống và Hạ lúc có lúc không. Mỗi một khi Tống Hạ giao chiến, đơn vị Tống thường dừng vấn đề giao hấp thụ tài vật, kho bãi chợ, đóng góp thị trường. Điều này phản ảnh sự cải tiến và phát triển của nền kinh tế Tây Hạ vẫn còn đấy chưa trả thiện.
Xem thêm: Những Câu Nói Của Bill Gate, Những Câu Nói Truyền Cảm Hứng Của Bill Gates
3- TỪ PHỒN VINH ĐẾN SUY VONG
Thời kì trước lúc con của Càn Thuận 乾顺 là Nhân Hiếu 仁孝 trị vì, thường xuyên phát sinh hồ hết sự kiện chính trị nghiêm trọng. Sau khi Nhân Hiếu lên ngôi, chẳng bao lâu trong nước xẩy ra cuộc phản bội loạn của Tiêu thích hợp Đạt 萧合达 bạn Khất Đan 契丹, cùng cũng do bởi vì nạn đói rất lớn nên cũng đã bộc phát cuộc khởi nghĩa đại quy mô vì Đa Ngoa 哆讹 dẫn đầu. Trong quá trình bình định phản bội loạn cùng trấn áp cuộc khởi nghĩa nhân dân, ngoại mê thích Nhâm Đắc Kính 任得敬 đã dần dần nắm quyền bính, giữ lại chức tướng tá quốc, sau cùng muốn phân tách nước tự lập. Dưới sự giúp đỡ của nhà Kim, Nhân Hiếu giết thịt Nhâm Đắc Kính, diệt bè nhóm của Nhâm Đắc Kính, kiêng được nguy cơ tiềm ẩn chia nước. Thời kì này, công ty Kim tràn xuống vùng nam, xâm lăng nước Tống, Tây Hạ quy phụ vào Kim để tự bảo vệ. Giai đoạn Nhân Hiếu, sức cung cấp của xóm hội Tây Hạ phát triển nhanh chóng, nông nghiệp, chăn nuôi đều phải sở hữu sự tiến bộ. Nhân Hiếu ra sức khởi xướng văn giáo, non sông thực hành khoa cử, triều thần tu đính vẻ ngoài lệnh, chùa miếu hiệu thêm in ấn tởm Phật, văn nhân trứ thư lập thuyết, sự nghiệp văn hoá phồn vinh cao độ, đạt mang lại thời đại đỉnh thịnh của Tây Hạ. Nhân Hiếu tại vị 54 năm, đó là Nhân Tông 仁宗.
sau khi Nhân Tông mất, Tây Hạ lao vào thời kì cuối, nội ưu ngoại hoán vị gia tăng, khu đất nước bước đầu xuống dốc. Giờ đây Mông Cổ vẫn quật khởi sống phía bắc, không xong xâm lược Tây Hạ. Trong rộng 30 năm vãn kì của Tây Hạ, hoàng quyền không ổn định, 5 vị hoàng đế thay nhau: hoàn Tông Thuần Hựu 桓宗纯佑 tại vị 3 năm; Tương Tông an toàn 襄宗安全 trên vị 4 năm; Thần Tông Tuân Húc 神宗遵顼 trên vị 13 năm; Hiến Tông Đức Vượng 献宗德旺 tại vị 3 năm; nam bằng Vương Hiển 南平王睍 tại vị 1 năm. Thời gian này Tây Hạ ngoại hoạn liên miên, lửa khói không dứt, Mông Cổ 6 lần xâm nhập. Năm Bảo Nghĩa 宝义 đầu tiên (năm 1227), đại quân Mông Cổ vẫn công chiếm phần những cơ sở thành thị hiểm yếu như: thành Hắc Thuỷ 黑水 của Tây Hạ (nay trực thuộc Ngạch Tế hấp thụ Kì 额济纳旗 quần thể tự trị Nội Mông), Sa Châu 沙州, Túc Châu 肃州 (nay là Tửu Tuyền 酒泉 thức giấc Cam Túc), Cam Châu 甘州, Linh Châu 灵州, bao vây phủ Trung Hưng 中兴. Vị hoàng đế ở đầu cuối là Hiển không được sức phòng trả, bó tay chịu hàng cùng bị giết. Vương triều Tây Hạ hùng cứ quanh vùng tây bắc cáo chung.
CHÚ CỦA NGUYÊN TÁC(1)- Cựu Đường thư 旧唐书 quyển 198 Đảng Hạng Khương truyện 党项羌传, china thư cục hiệu điểm bản (đoạn sau như là với thiết yếu sử). Bắc sử 北史 quyển 96 Đảng Hạng truyện 党项传; Tuỳ thư 隋书 quyển 83 Đảng Hạng truyện 党项传.
(2)- Cựu Ngũ đại sử 旧五代史 quyển 138 Đảng Hạng truyện 党项传. Tống sử 宋史 quyển 485, 486 Hạ quốc truyện 夏国传 (thượng, hạ). Liêu sử 辽史 quyển 115Tây hạ ngoại kí 西夏外记. Kim sử 金史 quyển 134 Tây Hạ truyện 西夏传. (Thanh) Ngô Quảng Thành 吴广成 Tây Hạ thư sự 西夏书事, Thanh Đạo quang ngũ niên (1835)
Dịch từ bỏ nguyên tác Trung văn
TÂY HẠ ĐÍCH LỊCH SỬ KHÁI HUỐNG 西夏的历史概况Trong quyển TRUNG QUỐC PHONG TỤC THÔNG SỬ 中国风俗通史 LIÊU KIM TÂY HẠ QUYỂN 辽金西夏卷Tác giả: Tống Đức Kim 宋德金, Sử Kim bố 史金波Thượng Hải nghệ thuật xuất bản xã – 2001.
